Rok 2025 przyniósł szereg istotnych zmian w przepisach dotyczących nieruchomości w Polsce. Nowelizacje obejmują m.in. prawo budowlane, podatki od nieruchomości oraz przepisy dotyczące obrotu gruntami rolnymi. Zmiany te zostały wprowadzone w odpowiedzi na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 lipca 2023 r. (sygn. akt SK 23/21), który uznał, że definicja budowli w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych jest niezgodna z Konstytucją . W niniejszym artykule omówimy najważniejsze z nich, aby pomóc właścicielom nieruchomości zrozumieć ich konsekwencje i dostosować się do nowych regulacji.
Podatek od nieruchomości
Jedną z najważniejszych zmian w 2025 roku jest nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, która weszła w życie 1 stycznia . Wprowadza ona autonomiczne definicje na potrzeby opodatkowania nieruchomości, co oznacza, że ustawa nie odwołuje się już do definicji zawartych w Prawie budowlanym . Zmiany te mają na celu przede wszystkim doprecyzowanie przepisów i ułatwienie podatnikom identyfikacji obiektów podlegających opodatkowaniu.
Nowe definicje
Ustawa definiuje teraz m.in. pojęcia “budynku” i “budowli” . Budynek to obiekt trwale związany z gruntem, posiadający fundamenty i dach, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz wyposażony w instalacje umożliwiające jego użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem . Ważne jest, że z definicji budynku wyłączono obiekty służące do magazynowania materiałów sypkich, cieczy i gazów, takie jak silosy czy zbiorniki . Budowlą jest natomiast każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury.
Garaże
Zmiany dotyczą również opodatkowania garaży. Garaże wchodzące w skład części wspólnej budynku mieszkalnego będą mogły być opodatkowane według niższej stawki, natomiast garaże wolnostojące będą traktowane jako odrębne budynki . Przykładowo, właściciel mieszkania w bloku z miejscem parkingowym w garażu podziemnym zapłaci niższy podatek niż właściciel domu jednorodzinnego z oddzielnym garażem.
Terminy i deklaracje
Ustawodawca przewidział możliwość przedłużenia terminu złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości do 31 marca 2025 roku . Z możliwości tej mogą skorzystać podatnicy, którzy do 31 stycznia 2025 roku zawiadomią urząd gminy o potrzebie wydłużenia terminu.
Potencjalny wzrost stawek podatku od nieruchomości
Należy pamiętać, że w 2025 roku może nastąpić podwyżka podatku od nieruchomości . Właściciele nieruchomości powinni być świadomi tej możliwości i odpowiednio zaplanować swoje wydatki.
Potencjalne wyzwania i ryzyka
Wprowadzenie nowych definicji w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych może prowadzić do sporów i niejasności interpretacyjnych . W przypadku wątpliwości zaleca się skonsultowanie się z doradcą podatkowym.
Wpływ na różne typy właścicieli nieruchomości
- Właściciele mieszkań: Zmiany w opodatkowaniu garaży mogą wpłynąć na wysokość podatku płaconego przez właścicieli mieszkań w budynkach wielorodzinnych.
- Właściciele domów jednorodzinnych: Nowe definicje “budynku” i “budowli” mogą wymagać od właścicieli domów jednorodzinnych weryfikacji, czy wszystkie posiadane obiekty zostały prawidłowo sklasyfikowane.
- Właściciele gruntów: Zmiany w prawie budowlanym i obrocie gruntami rolnymi mogą wpłynąć na możliwości zabudowy i wykorzystania posiadanych gruntów.
- Właściciele nieruchomości komercyjnych: Nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych może wpłynąć na wysokość podatku od nieruchomości płaconego przez przedsiębiorców.
Prawo budowlane
W 2025 roku planowane są również zmiany w Prawie budowlanym, które mają na celu uproszczenie procesu inwestycyjno-budowlanego . Dodatkowo, ustawa o doręczeniach elektronicznych i dyrektywa budynkowa mogą wpłynąć na proces budowlany w 2025 roku i w kolejnych latach .
Małe domy
Jedną z propozycji jest doprecyzowanie przepisów dotyczących budowy domów o powierzchni zabudowy do 70 m² . Zmiany mają dotyczyć weryfikacji składanego zgłoszenia oraz sposobu postępowania w przypadku jego niekompletności . Uproszczenie procedur może zachęcić do budowy małych domów, co przyczyni się do zwiększenia dostępności mieszkań.
Schrony
Nowe przepisy mają również określić zasady przebudowy i adaptacji schronów w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych . Właściciele domów będą musieli dostosować swoje schrony do nowych wymogów, co może wiązać się z dodatkowymi kosztami.
Schrony w nowych budynkach
Od 2026 roku nowe budynki będą musiały posiadać schrony w podziemnych kondygnacjach, takich jak piwnice czy garaże . Oznacza to wzmocnienie stropów nad tymi kondygnacjami, aby zapewnić miejsce doraźnego schronienia. Przepisy będą dotyczyć projektów, dla których wnioski o pozwolenie na budowę będą złożone po 31 grudnia 2025 r.
Uproszczenia
Planowane jest rozszerzenie katalogu obiektów budowlanych i robót budowlanych zwolnionych z konieczności uzyskania pozwolenia na budowę . Zgłoszenia mają dotyczyć m.in. niewielkich kiosków, pawilonów sprzedaży ulicznej, przydomowych schronów i wolnostojących kontenerów telekomunikacyjnych . Uproszczenie procedur budowlanych dla niektórych inwestycji może przyczynić się do rozwoju przedsiębiorczości.
Wpływ na różne typy właścicieli nieruchomości
- Właściciele mieszkań: Zmiany w prawie budowlanym mogą wpłynąć na koszty remontów i modernizacji mieszkań.
- Właściciele domów jednorodzinnych: Nowe przepisy dotyczące schronów i małych domów będą miały bezpośredni wpływ na właścicieli domów jednorodzinnych.
- Właściciele gruntów: Uproszczenie procedur budowlanych może ułatwić właścicielom gruntów realizację inwestycji.
- Właściciele nieruchomości komercyjnych: Rozszerzenie katalogu obiektów zwolnionych z pozwolenia na budowę może ułatwić prowadzenie działalności gospodarczej.
Obrót gruntami rolnymi
W 2025 roku planowane jest przyjęcie projektu ustawy, która ma ułatwić dostęp do gruntów pod budownictwo mieszkaniowe . Projekt zakłada m.in.:
- Zniesienie ograniczeń w obrocie gruntami rolnymi w obrębie miast, co ma ułatwić ich przekształcanie na cele budowlane.
- Uproszczenie procedur planistycznych, w tym szybsze uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
- Przywrócenie użytkowania wieczystego na cele mieszkaniowe.
- Zmiany w procedurach uchwał lokalizacyjnych dla inwestycji mieszkaniowych, które pozwolą na ich szybsze i bardziej przejrzyste podejmowanie.
- Rozszerzenie katalogu gruntów wyłączonych spod reżimu Ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.
Zmiany te mają na celu zwiększenie podaży gruntów pod budownictwo mieszkaniowe, co powinno przyczynić się do spadku cen mieszkań.
Wpływ na różne typy właścicieli nieruchomości
- Właściciele mieszkań: Zwiększenie podaży gruntów pod budownictwo mieszkaniowe może przyczynić się do spadku cen mieszkań.
- Właściciele domów jednorodzinnych: Zmiany w obrocie gruntami rolnymi mogą ułatwić zakup działki budowlanej.
- Właściciele gruntów: Zniesienie ograniczeń w obrocie gruntami rolnymi może zwiększyć wartość posiadanych gruntów.
- Właściciele nieruchomości komercyjnych: Ułatwienia w przekształcaniu gruntów rolnych na cele budowlane mogą ułatwić realizację inwestycji komercyjnych.
System Ochrony Ludności
W 2025 roku zostanie stworzony system ochrony ludności, który ma na celu ostrzeganie i alarmowanie ludności w razie zagrożeń . System ten będzie koordynowany przez Rządowy Zespół Ochrony Ludności we współpracy z ministrem spraw wewnętrznych oraz ministrem finansów.
Prawo spadkowe
W 2023 roku weszły w życie istotne zmiany w prawie spadkowym, które również wpływają na właścicieli nieruchomości. Nowelizacja Kodeksu cywilnego wprowadziła m.in.:
- Zawężenie kręgu spadkobierców ustawowych.
- Nowe przesłanki uznania za niegodnego dziedziczenia.
- Ułatwienia dotyczące odrzucenia spadku.
Zmiany te mają na celu uproszczenie i usprawnienie procedur spadkowych.
Wnioski
Zmiany w przepisach dotyczących nieruchomości w 2025 roku są znaczące i wpłyną na wielu właścicieli nieruchomości w Polsce. Ważne jest, aby zapoznać się z nowymi regulacjami i w razie potrzeby skorzystać z pomocy specjalistów, takich jak doradcy podatkowi czy prawnicy. Właściwe zrozumienie zmian pozwoli uniknąć problemów i w pełni wykorzystać możliwości, jakie one stwarzają. Nowelizacje ustaw mają na celu przede wszystkim doprecyzowanie przepisów, uproszczenie procedur i ułatwienie zarządzania nieruchomościami. Jednak niektóre zmiany, jak np. potencjalny wzrost podatku od nieruchomości, mogą negatywnie wpłynąć na sytuację finansową właścicieli. Dlatego ważne jest, aby śledzić nowelizacje i na bieżąco dostosowywać się do zmieniających się przepisów.
Tabela podsumowująca zmiany
| Obszar prawa | Zmiana | Wpływ na właścicieli nieruchomości | Przykłady |
|---|---|---|---|
| Podatek od nieruchomości | Nowe definicje “budynku” i “budowli” | Konieczność weryfikacji, czy posiadane nieruchomości podlegają opodatkowaniu według nowych zasad. | Właściciel domu jednorodzinnego z przydomowym basenem musi sprawdzić, czy basen jest “budowlą” i podlega opodatkowaniu. |
| Podatek od nieruchomości | Wyłączenie silosów i zbiorników z definicji “budynku” | Obniżenie podatku dla właścicieli takich obiektów. | Właściciel gospodarstwa rolnego z silosami na zboże zapłaci niższy podatek. |
| Podatek od nieruchomości | Zmiany w opodatkowaniu garaży | Niższy podatek dla garaży wchodzących w skład części wspólnej budynku, wyższy dla garaży wolnostojących. | Właściciel mieszkania w bloku z miejscem parkingowym w garażu podziemnym zapłaci niższy podatek niż właściciel domu jednorodzinnego z oddzielnym garażem. |
| Podatek od nieruchomości | Wydłużenie terminu złożenia deklaracji podatkowej | Więcej czasu na dostosowanie się do nowych przepisów. | Podatnicy, którzy nie zdążą złożyć deklaracji do 31 stycznia, mogą zawiadomić urząd gminy o potrzebie wydłużenia terminu do 31 marca. |
| Podatek od nieruchomości | Potencjalny wzrost stawek podatku | Wzrost kosztów utrzymania nieruchomości. | Właściciele nieruchomości mogą spodziewać się wyższych rachunków za podatek od nieruchomości. |
| Prawo budowlane | Doprecyzowanie przepisów dot. budowy małych domów | Ułatwienia dla osób budujących domy do 70 m². | Osoba budująca mały dom letniskowy będzie mogła skorzystać z uproszczonych procedur. |
| Prawo budowlane | Nowe zasady dot. schronów | Konieczność dostosowania schronów do nowych wymogów. | Właściciele domów z schronami będą musieli je zmodernizować. |
| Prawo budowlane | Schrony w nowych budynkach | Wzrost kosztów budowy nowych nieruchomości. | Inwestorzy budujący nowe bloki mieszkalne będą musieli uwzględnić w projekcie schrony w piwnicach. |
| Prawo budowlane | Rozszerzenie katalogu obiektów zwolnionych z pozwolenia na budowę | Uproszczenie procedur budowlanych dla niektórych inwestycji. | Budowa niewielkiego kiosku nie będzie wymagała pozwolenia na budowę. |
| Prawo budowlane | Wpływ ustawy o doręczeniach elektronicznych i dyrektywy budynkowej | Zmiany w procesie budowlanym. | Inwestorzy i wykonawcy będą musieli dostosować się do nowych zasad dotyczących doręczeń elektronicznych. |
| Obrót gruntami rolnymi | Zniesienie ograniczeń w obrocie gruntami w obrębie miast | Ułatwienie przekształcania gruntów rolnych na cele budowlane. | Właściciel gruntu rolnego w mieście będzie mógł łatwiej uzyskać pozwolenie na budowę domu. |
| Obrót gruntami rolnymi | Uproszczenie procedur planistycznych | Szybsze uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. | Inwestorzy będą mieli większą pewność co do możliwości zabudowy działek. |
| Obrót gruntami rolnymi | Przywrócenie użytkowania wieczystego | Większa stabilność inwestycji w sektorze mieszkaniowym. | Osoby budujące domy na gruncie w użytkowaniu wieczystym będą miały większe bezpieczeństwo prawne. |
| Obrót gruntami rolnymi | Zmiany w procedurach uchwał lokalizacyjnych | Szybsze i bardziej przejrzyste podejmowanie uchwał lokalizacyjnych. | Ułatwienie realizacji inwestycji mieszkaniowych. |
| Obrót gruntami rolnymi | Rozszerzenie katalogu gruntów wyłączonych spod reżimu Ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego | Większa swoboda w dysponowaniu gruntami rolnymi. | Właściciele gruntów rolnych w miastach będą mieli większą swobodę w ich wykorzystywaniu. |
| System Ochrony Ludności | Stworzenie systemu ostrzegania i alarmowania ludności | Zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców. | W przypadku zagrożenia mieszkańcy otrzymają szybką informację o ewakuacji lub innych niezbędnych działaniach. |
| Prawo spadkowe | Zawężenie kręgu spadkobierców ustawowych | Zmiany w dziedziczeniu nieruchomości. | Mniejsza liczba osób uprawnionych do dziedziczenia ustawowego. |
| Prawo spadkowe | Nowe przesłanki uznania za niegodnego dziedziczenia | Wpływ na możliwość dziedziczenia nieruchomości. | Rozszerzenie przypadków, w których osoba może zostać wyłączona z dziedziczenia. |
| Prawo spadkowe | Ułatwienia dot. odrzucenia spadku | Większa swoboda w decydowaniu o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. | Uproszczenie procedury odrzucenia spadku. |
